Chắc chúng ta, các bạn, chúng mình, đã không ít lần nghe câu quản lý doanh nghiệp và quản trị doanh nghiệp, và chúng ta thường hiểu, hai khái niệm này là một, nhưng không. Chúng không hề là một, mà chúng vô cùng khác xa nhau.
Thậm chí cả những người chủ doanh nghiệp, thì gần như cả trăm chủ doanh nghiệp mà tôi tiếp xúc, thì đều rất mơ hồ khái niệm này. Chỉ những công ty được đào tạo hoặc những công ty rất lớn thì những khái niệm này mới rõ ràng và phân công quyền hạn cũng rõ ràng theo.
Và chính sự nhập nhằng giữ quản lý và quản trị làm cho công ty phân quyền chồng chéo lên nhau, làm việc dẫm chân nhau, tạo nên sự thiếu minh bạch, hoặc thiếu thống nhất trong công tác điều hành và quản lý, quản trị.
Và bài viết này, cố gắng giải thích và làm rõ những khái niệm mơ hồ này một cách đơn giản và rõ ràng nhất. Và vì đây là doanh nghiệp, nên có rất nhiều khái niệm liên quan, chúng ta sẽ đi qua từng khái niệm cơ bản nhất.
Và điều quan trọng, là mỗi chức vụ sẽ ứng với một nhiệm vụ chức năng cụ thể. Vậy chức vụ nào là quản trị, chức vụ nào là quản lý?
Quản trị
- Quản trị là những ngươi đưa ra chiến lược, có tầm nhìn và có tư duy đột phá. Định hướng cho doanh nghiệp phát triển trong hiện tại và cả tương lai nhiều năm.
- Chịu trách nhiệm cho sự phát triển của cả doanh nghiệp.
- Quản trị là người thiên về tư duy và con người.
Quản lý
Là những người thuộc về thực thi – điều hành, làm theo kế hoạch và đạt được kế hoạch đề ra. Giúp công ty đi đúng tầm nhìn của những nhà quản trị.
Quản lý chỉ chịu trách nhiệm phần việc mình được giao.
Hội đồng quản trị
Hội đồng quản trị là hội đồng cao nhất của một công ty (cổ phần), do các cổ đông bầu ra, nhưng đó là lý thuyết, thực tế thì ai có nhiều cổ phần thì thường ngồi vào những ghế này.
Chủ tịch Hội đồng quản trị
Chủ tịch hội đồng quản trị là người đứng đầu hội đồng quản trị và có vai trò quan trọng trong việc quản lý và điều hành doanh nghiệp. Họ có trách nhiệm:
Người lãnh đạo tối cao
Đưa ra các quyết định quan trọng, định hướng chiến lược phát triển dài hạn cho doanh nghiệp. Chủ tịch thường chỉ làm vai trò quản trị. KHÔNG NÊN tham gia điều hành.
Giám sát doanh nghiệp
Theo dõi và đảm bảo rằng các hoạt động của doanh nghiệp tuân thủ các quy định và đạt được mục tiêu đã đề ra. Và nhiệm vụ quản lý gần như duy nhất của chủ tịch hội đồng quản trị là quản lý CEO (giám đốc điều hành), hoặc ban giám đốc hoặc chỉ những nhân sự có chức danh là giám đốc. Và điều này cực kỳ quan trọng, vì nếu sai, thì CEO làm cho công ty phá sản là chuyện thường ở huyện.
Đại diện pháp lý
Đôi khi có vai trò đại diện doanh nghiệp trong các cuộc họp cổ đông, đàm phán và ký kết các hợp đồng lớn. Nhưng điều này hiếm khi xảy ra, thường là do CEO đảm nhiệm.
Vai trò quản lý
Như đã nói, chủ tịch hội đồng quản trị chỉ nên có MỘT nhân viên duy nhất là CEO – Giám đốc điều hành. Và nếu mở rộng thêm thì là ban giám đốc. Chủ tịch không nên can thiệp điều hành, trừ khi sa thải CEO, và tự mình làm CEO luôn. Nhưng ở công ty lớn, thì điều này không được khuyến khích. Vì rất nguy hiểm cho doanh nghiệp. Và ảnh hưởng quyền lợi của cổ đông.
Chủ tịch hội đồng quản trị thường là người có kinh nghiệm, có uy tín,… và đủ tuổi (lớn tuổi) trong lĩnh vực hoạt động doanh nghiệp. NHƯNG đại đa số trường hợp, chủ tịch là người có cổ phần lớn nhất của doanh nghiệp.
Làm việc
Thông thường, chủ tịch chỉ nên làm việc với 3 đối tượng chính:
- 1 là đội ngũ giám đốc
- 2 là đối tác, nhà đầu tư
- 3 là ban cố vấn, ban quản trị
Một số công ty rất lung tung, tùy tiện, chủ tịch thì cứ can thiệp vào quyền điều hành của giám đốc điều hành, tạo nên những tình huống vô cùng tệ.
Giám đốc điều hành
Giám đốc điều hành (CEO - Chief Executive Officer) là người đứng đầu ban điều hành của một công ty và có trách nhiệm quản lý tổng thể các hoạt động hàng ngày của công ty. Vai trò của giám đốc điều hành bao gồm:
Chịu trách nhiệm pháp lý
Giám đốc điều hành thường sẽ kiêm luôn đại diện pháp lý. Vì anh điều hành anh phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Ít doanh nghiệp nào dám một người điều hành mà người khác chịu trách nhiệm cả.
Vai trò lãnh đạo
Ở các công ty, thì giám đốc điều hành gần như là người toàn năng nhất, vì họ chịu trách nhiệm về tất cả vấn đề của doanh nghiệp, vì vậy để có một CEO giỏi thực sự rất khó, và trả lương cho CEO cũng rất cao. Vì vậy CEO thường được gọi là nhà lãnh đạo, chứ không gọi là nhà quản lý. Khi bạn quản lý tất cả những người quản lý khác, và không có ai quản lý cao hơn bạn nữa, thì bạn là lãnh đạo. Đơn giản như vậy thôi.
Quản lý nhân sự
Quản lý toàn bộ nhân sự của công ty, trừ ban quản trị. Phối hợp với giám đốc nhân sự hoặc trưởng phòng nhân sự để có kế hoạch tuyển dụng và phân bổ nhân sự hợp lý, hiệu quả.
Đào tạo nhân sự
Là một nhà lãnh đạo doanh nghiệp, thì phải có khả năng đào tạo cho nhân sự của mình, và phối hợp thuê những người cố vấn, đào tạo cho nhân sự, nếu không doanh nghiệp rất khó phát triển.
Sử dụng tài nguyên
Tất cả tài sản và nguồn lực của doanh nghiệp, giám đốc điều hành phải phân bổ và sử dụng hợp lý, để đảm bảo mang lại hiệu quả cao nhất.
Chịu trách nhiệm
Chịu trách nhiệm phát triển doanh nghiệp, trách nhiệm pháp lý, trách nhiệm trước hội động quản trị, hội đồng thành viên và cổ đông. Nghe xong đống trách nhiệm này, thì bạn sẽ biết tại sao lương CEO rất cao rồi đấy.
Giám đốc điều hành phải là người có kiến thức chuyên sâu về doanh nghiệp và có khả năng truyền cảm hứng, tạo động lực, giúp công ty phát triển đúng kế hoạch, đúng tầm nhìn mà hội đồng quản trị đề ra.
Thông thường, giám đốc điều hành thường nằm trong hội đồng quản trị, và chịu sự giám sát của hội đồng quản trị.
Giám đốc điều hành thường là người đứng hàng hai. 1 nửa của quản trị và 1 nửa của quản lý. Vì vậy CEO – giám đốc điều hành thường là người quan trọng nhất của doanh nghiệp. Nên nếu người quan trọng này không được việc, thì ban giám đốc, hội đồng quản trị nên SA THẢI và tuyển dụng CEO mới càng nhanh càng tốt, nếu không công ty rất dễ phá sản nếu CEO kém năng lực.
Cố vấn doanh nghiệp
Thông thường những doanh nghiệp nhỏ không có công việc này và cũng cảm thấy nó không quan trọng, vì vậy doanh nghiệp nó mới nhỏ, luẩn quẫn không lối thoát.
Nhưng doanh nghiệp đủ lớn, thì họ cần rất nhiều nhà cố vấn doanh nghiệp hoặc cố vấn trong một dự án cụ thể nào đó.
Người cố vấn doanh nghiệp kiệt xuất có thể làm thay đổi tầm nhìn, thay đổi hoạt động của doanh nghiệp, qua đó giúp doanh nghiệp phát triển hoặc tránh những rủi ro tiềm ẩn.
Người cố vấn thường thiên về tư duy, quản trị. Không thiên về quản lý, thực thi.
Người làm cố vấn doanh nghiệp phải có kiến thức doanh nghiệp vô cùng rộng lớn, nếu không, sẽ cố vấn sai cho doanh nghiệp, rất nguy hiểm.
Và trong thời đại ngày nay, cố vấn doanh nghiệp còn phải am tường cả công nghệ, vì nếu không, rất khó để cố vấn doanh nghiệp chuyển đổi số và vận hành trên nền tảng số.
Những chức danh khác
Tất cả những chức danh khác của nhân sự trong công ty, đều là quản lý và nhân viên. Không có ai là quản trị cả. Điều này cũng hợp lý, vì đâu thể một công ty mà có quá nhiều định hướng phát triển.
