1. Bối cảnh tại Việt Nam
Theo Chương trình chuyển đổi số TN&MT đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, Bộ Tài nguyên và Môi trường đặt ra mục tiêu đến năm 2030, ngành TN&MT quản lý, điều hành cơ bản trên phương thức, quy trình, mô hình của công nghệ số và kết quả phân tích, xử lý dữ liệu số; áp dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và nhân lực chất lượng cao.
Theo kịch bản hướng tới chính phủ số ngành TN&MT phiên bản 2.1 do Bộ TN&MT đang xây dựng, chủ thể hướng đến là người dân, doanh nghiệp, cơ quan giao dịch phải thực sự dễ dàng, thông qua hệ thống một cửa nhất quán của Bộ. Trong đó, các công việc chuyển đổi số sẽ lấy người dùng là trung tâm, thống nhất tích hợp trải nghiệm đa kênh của người dùng thông qua định danh số tích hợp, các dịch vụ nghiệp vụ, dịch vụ dữ liệu, dịch vụ hạ tầng cá thể hóa theo người dùng…
Bộ đặt mục tiêu đến năm 2025, hoàn thiện cơ bản hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, tiêu chuẩn, quy chuẩn, quy định kỹ thuật bắt kịp thay đổi nhanh chóng của công nghệ, bảo đảm phát triển, vận hành Chính phủ điện tử ngành, đáp ứng yêu cầu tiến trình chuyển đổi số.
Để thực hiện kiến trúc chính phủ điện tử hướng đến chính phủ số ngành TN&MT, Bộ TN&MT sẽ triển khai 3 dự án lớn gồm: Hệ thống quản lý điều hành thông minh tại Bộ; hoàn thiện cơ sở dữ liệu tài nguyên môi trường kết nối liên thông với các cơ sở dữ liệu/hệ thống thông tin; chuyển đổi số ngành tài nguyên và môi trường (giai đoạn 1).
Mới đây, ngày 28/12/2021, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ký ban hành Quyết định số 2601/QĐ-BTNMT về việc Thành lập Ban Chỉ đạo chuyển đổi số ngành tài nguyên và môi trường. Theo đó, Ban Chỉ đạo sẽ nghiên cứu, đề xuất với Bộ trưởng để chỉ đạo, điều phối xây dựng, thực hiện các chủ trương, chiến lược, cơ chế, chính sách để thúc đẩy tiến trình chuyển đổi số, gắn kết chặt chẽ với cải cách hành chính; phát triển Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số; tạo thuận lợi cho việc triển khai Cách mạng công nghiệp lần thứ tư trong ngành tài nguyên và môi trường… Điều này thể hiện quyết tâm rất lớn của Bộ TN&MT nói riêng cũng như ngành Tài nguyên và Môi trường nói chung trong thực hiện chuyển đổi số, xây dựng chính phủ điện tử, cải cách thủ tục hành chính theo hướng hiện đại hóa.
Năm 2022, Bộ Tài nguyên và Môi trường đặt mục tiêu duy trì 100% dịch vụ công đủ điều kiện cung cấp trực tuyến mức độ 4, được cung cấp trên nhiều phương tiện truy cập khác nhau, bao gồm cả thiết bị di động; 90%-100% dịch vụ công trực tuyến phát sinh hồ sơ và được tích hợp với Cổng Dịch vụ công quốc gia; 50% hồ sơ được xử lý trực tuyến; 90% người dân, doanh nghiệp hài lòng về việc giải quyết thủ tục hành chính. Bộ cũng duy trì 100% hồ sơ công việc tại Bộ, 70%-90% hồ sơ công việc của ngành tài nguyên và môi trường được xử lý hoàn toàn trên môi trường mạng. Toàn bộ các báo cáo tổng hợp, báo cáo định kỳ và báo cáo thống kê của Bộ được thực hiện hoàn toàn trên môi trường mạng, kết nối, tích hợp, chia sẻ dữ liệu với Hệ thống thông tin báo cáo Chính phủ.
Đặc biệt, trong năm 2022, Bộ sẽ cơ bản hoàn thành xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia, cơ sở dữ liệu nền địa lý quốc gia, các cơ sở dữ liệu chuyên ngành tài nguyên và môi trường trên nền tảng dữ liệu lớn và kết nối, chia sẻ, cung cấp dữ liệu mở phục vụ hoạt động của cơ quan nhà nước, cung cấp dịch vụ phục vụ người dân, doanh nghiệp, vận hành Chính phủ điện tử, tiến tới Chính phủ số, phát triển kinh tế số, xã hội số, đô thị thông minh.
2. Lợi ích
Chuyển đổi số trong lĩnh vực Tài nguyên và Môi trường mang lại nhiều lợi ích quan trọng. Dưới đây là một số lợi ích chính mà Chuyển đổi số có thể mang lại:
- Quản lý tài nguyên hiệu quả hơn: Chuyển đổi số giúp tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên bằng cách thu thập và phân tích dữ liệu. Các công nghệ như IoT và dữ liệu lớn cho phép giám sát và phân tích dữ liệu về tiêu thụ năng lượng, sử dụng nước và sản xuất, từ đó giúp xác định và thực hiện các biện pháp tiết kiệm tài nguyên hiệu quả hơn.
- Bảo vệ môi trường và giảm khí thải: Chuyển đổi số hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và giảm khí thải. Sử dụng công nghệ xanh và hệ thống giám sát thông minh, Chuyển đổi số giúp quản lý và giảm thiểu tác động tiêu cực lên môi trường, bảo vệ hệ sinh thái và giảm lượng khí thải gây ô nhiễm.
- Phát triển bền vững và xanh hơn: Chuyển đổi số hỗ trợ phát triển bền vững và xanh hơn trong lĩnh vực Tài nguyên và Môi trường. Công nghệ số cho phép xây dựng các hệ thống quản lý môi trường và nguồn tài nguyên, từ việc theo dõi và giám sát đến việc tối ưu hóa và phân bổ tài nguyên. Điều này giúp tạo ra môi trường sống tốt hơn cho cộng đồng và bảo vệ sự phát triển bền vững cho thế hệ tương lai.
3. Giải pháp trong Chuyển đổi số lĩnh vực Tài nguyên và Môi trường
Để thực hiện Chuyển đổi số trong lĩnh vực Tài nguyên và Môi trường, có một số giải pháp quan trọng mà các tổ chức và doanh nghiệp có thể áp dụng. Dưới đây là một số giải pháp quan trọng:
- Sử dụng dữ liệu và trí tuệ nhân tạo: Ứng dụng dữ liệu và trí tuệ nhân tạo là yếu tố quan trọng trong Chuyển đổi số trong lĩnh vực này. Dữ liệu lớn và IoT cho phép thu thập và phân tích dữ liệu từ các nguồn khác nhau, từ đó tạo ra thông tin giá trị và hỗ trợ quyết định. Trí tuệ nhân tạo có thể được sử dụng để dự đoán xu hướng tiêu thụ tài nguyên và tối ưu hóa quy trình sản xuất.
- Sử dụng công nghệ xanh và hệ thống giám sát thông minh: Chuyển đổi sang công nghệ xanh và sử dụng hệ thống giám sát thông minh là một giải pháp quan trọng trong Chuyển đổi số. Công nghệ xanh bao gồm sử dụng năng lượng tái tạo, quản lý rác thải và sử dụng vật liệu tái chế. Hệ thống giám sát thông minh giúp theo dõi và kiểm soát quy trình sản xuất, lưu trữ và phân phối tài nguyên, từ đó giảm thiểu lãng phí và tăng cường hiệu quả.
- Hợp tác công- tư và đối tác công nghệ: Chuyểnđổi số trong lĩnh vực Tài nguyên và Môi trường đòi hỏi sự hợp tác giữa các tổ chức công- tư và đối tác công nghệ. Chính phủ, các tổ chức quản lý môi trường, doanh nghiệp và nhà cung cấp công nghệ cần hợp tác để xây dựng và triển khai các giải pháp Chuyển đổi số hiệu quả. Sự hợp tác này đảm bảo việc chia sẻ thông tin, tài nguyên và kỹ thuật, cũng như tạo ra một môi trường hỗ trợ và khung pháp lý để thúc đẩy Chuyển đổi số trong lĩnh vực Tài nguyên và Môi trường.