ChatGPT không chỉ là một công cụ trò chuyện thông minh. Với Plugins và đặc biệt là Custom GPTs, nó đã biến thành một nền tảng thực thi tác vụ chuyên nghiệp, có thể kết nối với thế giới thực, phân tích dữ liệu, và thực hiện các chức năng phức tạp.
Việc làm chủ những công cụ mở rộng này chính là chìa khóa để khai thác toàn bộ sức mạnh của AI, giúp bạn tối ưu hóa công việc và đạt được hiệu suất cao nhất.
1. Hiểu rõ bản chất: Plugins và Custom GPTs
Mặc dù tiêu đề bao gồm cả Plugins, nhưng điều quan trọng là phải hiểu sự dịch chuyển của công nghệ:
Plugins (Công cụ mở rộng cũ): Đây là tính năng cho phép ChatGPT kết nối với các ứng dụng bên ngoài (như Expedia, Zapier, WebPilot). Plugins đang dần được thay thế bằng GPTs để tập trung hóa trải nghiệm.
Custom GPTs (Công cụ mở rộng mới): Đây là các phiên bản tùy chỉnh của ChatGPT, được xây dựng với bộ hướng dẫn riêng, cơ sở kiến thức chuyên biệt, và khả năng thực hiện các hành động (Actions - tương đương với chức năng của Plugins). Đây là tương lai và là trọng tâm làm chủ của bạn.
Mục tiêu: Sử dụng Custom GPTs vì chúng đơn giản hóa quy trình và có khả năng chuyên môn hóa cao hơn.
2. Hướng dẫn cài đặt và kích hoạt (cho người dùng Plus)
Để sử dụng Plugins hoặc Custom GPTs, bạn cần có tài khoản ChatGPT Plus (hoặc các gói trả phí tương đương).
Bước 1: Truy Cập GPT Store
GPT Store là nơi lưu trữ tất cả các Custom GPTs được công khai.
Đăng nhập vào ChatGPT.
Ở thanh điều hướng bên trái, nhấp vào mục "GPTs" (hoặc biểu tượng la bàn/mục tên tài khoản).
Bước 2: Tìm Kiếm và Khám Phá Công Cụ
Sử dụng thanh tìm kiếm để nhập từ khóa liên quan đến mục đích của bạn (ví dụ: "Code Generator," "SEO Optimizer," "Research Assistant").
Xem qua các GPTs nổi bật (Trending) hoặc được phân loại (Writing, Productivity, Programming, v.v.).
Bước 3: Bắt Đầu Sử Dụng
Nhấp vào GPT bạn muốn sử dụng.
ChatGPT sẽ tự động chuyển sang môi trường của GPT đó, áp dụng các hướng dẫn và kiến thức chuyên biệt của nó. Bạn không cần phải "cài đặt" theo nghĩa truyền thống, chỉ cần chọn và bắt đầu trò chuyện
3. Tuyệt chiêu làm chủ Custom GPTs hiệu quả
Khác với việc trò chuyện với ChatGPT thông thường, bạn cần có chiến lược khi dùng GPTs để đạt được kết quả chính xác nhất.
3.1. Xác Định Chính Xác Mục Tiêu của GPT
Mỗi GPT được thiết kế để giải quyết một vấn đề cụ thể (ví dụ: một GPT chỉ để tạo sơ đồ tư duy, một GPT chỉ để phân tích tài chính).
Bí quyết: Đừng yêu cầu một "Code Review GPT" viết một bài thơ. Hãy sử dụng nó đúng với "khuôn khổ" mà người tạo ra nó đã thiết lập.
3.2. Sử Dụng Prompting Kép (Double Prompting)
Mặc dù GPTs đã có hướng dẫn riêng, bạn vẫn cần cung cấp ngữ cảnh và nhiệm vụ của mình.
Prompt Kém: "Viết một bài đăng."
Prompt Hiệu Quả: "Đóng vai một chuyên gia SEO, sử dụng cơ sở kiến thức của bạn để viết một bài đăng trên LinkedIn dài 200 từ về xu hướng 'AI trong Lập trình' năm 2025. Giọng văn phải chuyên nghiệp và truyền cảm hứng."
3.3. Tận dụng Knowledge Upload
Nếu bạn đang dùng GPTs để phân tích, hãy tải lên tài liệu, báo cáo, hoặc bảng tính cụ thể.
Lợi ích: GPT sẽ tập trung suy luận dựa trên dữ liệu cá nhân của bạn, không phải kiến thức chung.
4. Ứng dụng thực tế: Tối đa hóa hiệu suất
| Lĩnh vực | Loại GPT nên dùng | Tác vụ hiệu quả |
|---|---|---|
| Lập trình | Code Analyst, Debugger Pro | Kiểm tra bảo mật code, chuyển đổi Python → JS, giải thích lỗi. |
| Nghiên cứu | Academic Research, Consensus | Tổng hợp bài báo khoa học, trích dẫn nguồn uy tín. |
| Phân tích dữ liệu | Data Analyst GPT | Phân tích CSV/Excel, tạo biểu đồ, tìm xu hướng bằng ngôn ngữ tự nhiên. |
| Sáng tạo nội dung | SEO Writer, DALL-E Prompt Genius | Tạo outline SEO, sinh prompt hình ảnh nghệ thuật. |
Đây chỉ là ví dụ, GPT Store còn hàng ngàn công cụ khác có thể cải thiện quy trình làm việc của bạn.
5. Bước cuối cùng: Tự tạo GPT cá nhân (Ultimate Mastery)
Đỉnh cao của việc làm chủ công cụ là tự tạo GPT riêng.
Với tính năng Create a GPT, bạn có thể định nghĩa:
Instructions: Hướng dẫn vai trò và cách phản hồi.
Knowledge: Tải lên dữ liệu nội bộ hoặc bí mật.
Capabilities: Kích hoạt Web Browsing, DALL·E, Code Interpreter.
Actions: Kết nối với API bên ngoài để tự động hóa.
Kết quả: bạn sở hữu một trợ lý AI siêu chuyên biệt, chỉ phục vụ nhu cầu công việc hoặc doanh nghiệp của bạn.
6. FAQ – Câu hỏi thường gặp
1. ChatGPT Plugins khác gì với GPTs?
Plugins là công cụ mở rộng cũ, GPTs là phiên bản nâng cấp, có khả năng hành động và cá nhân hóa tốt hơn.
2. Có cần ChatGPT Plus để dùng GPT Store không?
Có. GPT Store hiện chỉ khả dụng cho người dùng ChatGPT Plus hoặc gói doanh nghiệp.
3. Có thể tạo GPT cá nhân miễn phí không?
Không hoàn toàn. Việc tạo GPT yêu cầu tài khoản Plus, nhưng bạn có thể thử bản demo với GPT công khai.
4. GPT cá nhân có thể bảo mật dữ liệu không?
Có, bạn có thể giữ GPT ở chế độ riêng tư và chỉ mình bạn sử dụng.
