Tôi từng nghĩ viết SQL phức tạp luôn là “ác mộng”: nhiều bảng join, điều kiện lồng nhau, chỉ một lỗi nhỏ cũng khiến query thất bại. Nhưng rồi tôi quyết định thử GitHub Copilot – một trợ lý AI đang được nhiều lập trình viên nhắc đến.
Đây không phải là một bài lý thuyết giới thiệu Copilot là gì, mà là câu chuyện lần đầu tôi để AI viết SQL phức tạp thay mình. Tôi sẽ chia sẻ trải nghiệm thực tế, những điểm mạnh, hạn chế, và đặc biệt là tôi học được gì sau lần thử nghiệm này.
Nếu bạn từng thắc mắc: “AI có thể thay mình viết SQL được không?” – thì bài viết này chính là câu trả lời.
1. Lần đầu tôi dùng GitHub Copilot viết SQL phức tạp – có thực sự dễ hơn không?
Tôi từng nhiều lần đau đầu với những câu SQL phức tạp. Bạn biết đấy, khi query cần join tới ba, bốn bảng, thêm điều kiện lọc thời gian, rồi group và sort dữ liệu… chỉ một chỗ sai nhỏ cũng đủ làm cả query đổ bể, thông báo lỗi tùm lum. Trước đây, tôi thường mất cả chục phút chỉ để nhớ lại cú pháp hoặc rà soát logic.
Hôm ấy, tôi quyết định thử một cách khác: để GitHub Copilot hỗ trợ mình. Tôi mở VS Code, gõ một dòng comment
Vài giây sau, Copilot đã hiện lên một đoạn SQL hoàn chỉnh. Query có đầy đủ JOIN giữa bảng customers và orders, có GROUP BY, ORDER BY, và cả LIMIT 5. Thú thực, tôi hơi bất ngờ. Nó trông giống như câu trả lời mà tôi mong chờ, chỉ cần tinh chỉnh một chút.
Cảm giác lúc ấy khá thú vị – như thể có một đồng đội giỏi SQL đang ngồi cạnh, viết hộ 70% phần nặng nhọc. Câu hỏi “Có thực sự dễ hơn không?” đã có câu trả lời cho tôi: Có, nhưng không hoàn hảo. Copilot giúp tôi rút ngắn thời gian, nhưng tôi vẫn cần kiến thức để kiểm soát kết quả cuối cùng.
2. AI có thay tôi viết SQL được không? Trải nghiệm thực tế với GitHub Copilot
Ngày tôi bắt đầu thử dùng GitHub Copilot cho SQL, trong đầu hiện lên một câu hỏi duy nhất: Liệu AI có đủ thông minh để viết thay mình những câu query “khó nhằn” không?
Bước 1. Chuẩn bị môi trường
- Cài GitHub Copilot trong VS Code.
- Mở một file .sql hoặc bất kỳ file nào có thể viết query (ví dụ .js hoặc .py nếu bạn embed SQL).
- Nếu có hiện cửa sổ yêu cầu đăng nhập, hãy nhấn vào và đăng nhập GitHub để kích hoạt Copilot.
Bước 2. Giao nhiệm vụ đơn giản cho AI
Tôi gõ một dòng comment: “-- Lấy danh sách khách hàng có tổng đơn hàng > 5”
Và chưa đầy 5 giây, Copilot đã gợi ý một khuôn khổ hoàn chỉnh theo tường bước, tôi chỉ nhấn Tab và kết quả như sau:
“SELECT customer_id, COUNT(order_id) AS total_orders
FROM orders
GROUP BY customer_id
HAVING COUNT(order_id) > 5;”
Khi thấy query này, tôi đã bất giác cười: “Ủa, nhanh vậy hả?!” – Một query như này với tôi tốn cả 2–4 phút, thế nhưng Copilot lại xử lý nhanh gọn trong vài giây.
Để trả lời, tôi quyết định làm một “thí nghiệm nhỏ”. Bạn có thể thử theo các bước như tôi, để cảm nhận rõ ràng hơn.
Bước 3. Đẩy Copilot vào thử thách khó hơn
Để xem Copilot có giải quyết được những query phức tạp hay không, tôi tiếp tục thử một level mới: “-- Tìm top 3 sản phẩm bán chạy nhất theo từng tháng trong năm 2024”. Cũng trong thời gian nhanh chóng, chỉ tầm 3-4 giây thôi. Copilot đã gợi ý một kết quả tương ứng:
“WITH MonthlySales AS (
SELECT
p.product_id,
p.product_name,
EXTRACT(MONTH FROM o.order_date) AS order_month,
SUM(oi.quantity) AS total_quantity,
RANK() OVER (PARTITION BY EXTRACT(MONTH FROM o.order_date) ORDER BY SUM(oi.quantity) DESC) AS sales_rank
FROM
orders o
JOIN
order_items oi ON o.order_id = oi.order_id
JOIN
products p ON oi.product_id = p.product_id
WHERE
EXTRACT(YEAR FROM o.order_date) = 2024
GROUP BY
p.product_id, p.product_name, EXTRACT(MONTH FROM o.order_date)
)”
Copilot trả về một query khá dài, thoạt nhìn, query này trông khá “chuyên nghiệp” — Copilot đã dùng CTE và hàm cửa sổ RANK() để phân loại theo tháng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp Copilot vẫn có thể thiếu hoặc đưa ra cách viết chưa khớp hoàn toàn với yêu cầu nghiệp vụ của tôi. Vì vậy tôi đã chỉnh sửa để đảm bảo logic chính xác theo yêu cầu ban đầu như sau:
“WITH product_sales AS (
SELECT
MONTH(order_date) AS order_month,
product_id,
COUNT(*) AS total_sold,
ROW_NUMBER() OVER (
PARTITION BY MONTH(order_date)
ORDER BY COUNT(*) DESC
) AS rank_in_month
FROM orders
WHERE YEAR(order_date) = 2024
GROUP BY MONTH(order_date), product_id
)
SELECT order_month, product_id, total_sold
FROM product_sales
WHERE rank_in_month BETWEEN 1 AND 3
ORDER BY order_month, rank_in_month;”
Tuy là Copilot giúp tôi hoàn thành nhanh chóng, nhưng tuy nhiên đôi lúc tôi vẫn phải rà soát lại và chỉnh sửa lại để query chạy đúng logic. Cuối cùng tôi nhận ra là tuy Copilot “nghe lời” nhưng không phải lúc nào cũng “hiểu ý”. Bạn vẫn cần trang bị kiến thức SQL căn bản để kiểm chứng.
3. Góc nhìn cá nhân: Tôi học được gì sau lần đầu dùng GitHub Copilot viết SQL phức tạp
Sau vài tiếng “chơi” với GitHub Copilot, tôi ngồi lại và tự hỏi: “Rốt cuộc mình học được gì từ lần thử nghiệm này?”
Copilot đúng là giúp tăng tốc thật
Trước đây, để viết một query phức tạp, tôi thường phải: Nghĩ logic → viết từng dòng SQL → chạy thử → sửa lỗi.
Giờ đây, chỉ cần gõ một dòng comment, Copilot có thể viết sẵn khung query cho tôi. Việc này tiết kiệm 30–50% thời gian.
Chưa thể thay thế tư duy logic của con người
Khi query phức tạp, Copilot thường đưa ra kết quả gần đúng. Nếu tôi không đủ nền tảng SQL, có khi đã tin rằng câu lệnh đó là “chuẩn”.
Do đó, chúng ta chỉ coi GitHub Copilot chỉ là công cụ AI hỗ trợ làm việc, còn việc đảm bảo query đúng business logic vẫn phải do tôi kiểm chứng để hoàn chỉnh bản cuối cùng.
Giúp tôi viết SQL tự tin hơn trước
Một điều bất ngờ: Copilot giống như một “người bạn” giỏi cú pháp, luôn sẵn sàng nhắc tôi những thứ hay quên. Ví dụ như JOIN phức tạp, alias bảng, hay các hàm cửa sổ.
Nó không chỉ giúp tôi tiết kiệm thời gian, mà còn cải thiện khả năng học hỏi: mỗi lần Copilot gợi ý, tôi lại học thêm một cách viết khác.
Cân bằng giữa phụ thuộc và học hỏi
Điều quan trọng tôi nhận ra: nếu quá phụ thuộc, tôi sẽ trở thành người “dùng AI mà không hiểu SQL”. Nhưng nếu biết tận dụng, Copilot giúp tôi học nhanh hơn và giảm áp lực công việc. Do đó tôi chọn cách: dùng Copilot như một mentor code nhanh, chứ không phải “người viết hộ” hoàn toàn.
Niềm tin vào AI – nhưng cần đôi mắt người kiểm chứng
Một bài viết có tiêu chí EEAT luôn nhấn mạnh đến yếu tố Trust (Tin cậy) – và đúng vậy, tôi thấy Copilot đáng tin cậy để tăng tốc, nhưng chưa đủ khả năng để tin tưởng tuyệt đối 100%. Chính sự kiểm chứng của tôi mới tạo ra giá trị thật cho sản phẩm cuối cùng. Nếu thấy bài viết này hữu ích, đừng ngại chia sẻ cho đồng nghiệp hoặc bạn bè đang muốn thử Copilot. Biết đâu trải nghiệm của họ lại khác tôi thì sao?
Và trải nghiệm này cũng khiến tôi nhận ra rằng: khi biết cách tận dụng đúng, việc ứng dụng Copilot vào truy vấn SQL hay thậm chí để tìm hiểu Machine Learning vào công việc hàng ngày không còn là chuyện xa vời. Và đó cũng là điều tôi muốn chia sẻ tiếp theo.
Bài viết có liên quan:
