1. Doanh nghiệp số là gì?
Doanh nghiệp số (hay còn gọi là doanh nghiệp kỹ thuật số, doanh nghiệp công nghệ) là loại doanh nghiệp sử dụng công nghệ số để tạo ra giá trị kinh doanh. Đây là một khái niệm phổ biến trong kinh doanh hiện đại, thể hiện sự chuyển đổi của các doanh nghiệp từ việc sử dụng các công nghệ truyền thống sang sử dụng công nghệ số để phát triển sản phẩm và dịch vụ.
Các doanh nghiệp số thường có chiến lược kinh doanh tập trung vào việc sử dụng các công nghệ tiên tiến như: trí tuệ nhân tạo, blockchain, điện toán đám mây và các nền tảng kỹ thuật số khác để tăng cường năng suất, cải thiện quy trình kinh doanh, tạo ra sản phẩm và dịch vụ mới và tối ưu hóa trải nghiệm khách hàng. Các doanh nghiệp số thường có khả năng đáp ứng nhanh chóng với thị trường đang thay đổi liên tục, đồng thời cũng đặt nặng việc bảo vệ dữ liệu và tương tác với khách hàng một cách an toàn và bảo mật.
2. Lợi ích công nghệ số đem lại cho doanh nghiệp
Công nghệ số đem lại cho doanh nghiệp chuyển đổi số nhiều lợi ích quan trọng, bao gồm:
- Tăng năng suất và giảm chi phí: Công nghệ số giúp tối ưu hóa quy trình kinh doanh, giảm thời gian làm việc và chi phí nhân công, đồng thời giúp doanh nghiệp quản lý và phân tích dữ liệu một cách chính xác hơn.
- Tăng cường sự cạnh tranh: Công nghệ số giúp doanh nghiệp tạo ra sản phẩm và dịch vụ mới, mở rộng thị trường và cạnh tranh hiệu quả với các đối thủ cạnh tranh.
- Nâng cao trải nghiệm khách hàng: Công nghệ số cho phép doanh nghiệp tương tác với khách hàng một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn, đồng thời giúp cải thiện trải nghiệm khách hàng với sản phẩm và dịch vụ.
- Tối ưu hóa chiến lược tiếp thị: Công nghệ số cho phép doanh nghiệp quảng bá sản phẩm và dịch vụ của mình trên các nền tảng trực tuyến, giúp tiếp cận khách hàng một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn.
- Tăng cường bảo mật dữ liệu: Công nghệ số cho phép doanh nghiệp bảo vệ thông tin khách hàng và dữ liệu doanh nghiệp một cách an toàn và bảo mật hơn.
- Tạo ra tiềm năng phát triển lâu dài: Sử dụng công nghệ số giúp doanh nghiệp định hướng tương lai của mình, tạo ra cơ hội phát triển mới và tăng cường sự tồn tại của doanh nghiệp trong tương lai.
- Tăng cường khả năng hợp tác và trao đổi thông tin: Công nghệ số giúp cho các nhân viên trong doanh nghiệp có thể trao đổi thông tin và hợp tác với nhau một cách nhanh chóng và dễ dàng hơn. Điều này cũng giúp doanh nghiệp có thể hoạt động một cách linh hoạt hơn trong bối cảnh làm việc từ xa.
- Cải thiện quy trình quản lý và giám sát: Công nghệ số cho phép doanh nghiệp quản lý các quy trình kinh doanh và giám sát hoạt động của nhân viên một cách chính xác và hiệu quả hơn.
- Tạo ra những cơ hội mới: Công nghệ số mở ra những cơ hội mới cho doanh nghiệp, cho phép doanh nghiệp tạo ra các sản phẩm và dịch vụ mới, phát triển các kênh bán hàng mới và mở rộng thị trường.
- Tăng cường sự linh hoạt và đáp ứng nhanh chóng: Công nghệ số giúp doanh nghiệp có thể đáp ứng nhanh chóng với thị trường đang thay đổi liên tục, đồng thời cũng giúp doanh nghiệp linh hoạt trong việc thích ứng với các thay đổi và khó khăn trong kinh doanh.
3. Mô hình doanh nghiệp số hiện nay
Có nhiều mô hình doanh nghiệp số hiện nay, tùy thuộc vào loại sản phẩm hoặc dịch vụ mà doanh nghiệp cung cấp và cách thức kinh doanh. Sau đây là một số mô hình doanh nghiệp số phổ biến hiện nay:
- Thương mại điện tử (e-commerce): Doanh nghiệp tạo ra một cửa hàng trực tuyến để bán hàng hóa hoặc dịch vụ cho khách hàng thông qua internet.
- Công nghệ tài chính (fintech): Doanh nghiệp cung cấp các sản phẩm hoặc dịch vụ tài chính như thanh toán trực tuyến, cho vay online, tiền điện tử, hoặc các dịch vụ tài chính thông minh khác.
- Các ứng dụng và nền tảng kết nối khách hàng (customer engagement platforms): Doanh nghiệp cung cấp các nền tảng hoặc ứng dụng để kết nối với khách hàng và cung cấp các giải pháp và dịch vụ chăm sóc khách hàng thông qua các kênh trực tuyến.
- Các công ty khởi nghiệp công nghệ (tech startups): Doanh nghiệp tập trung vào việc tạo ra các sản phẩm và dịch vụ mới bằng cách sử dụng công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, blockchain, và IoT.
- Công nghệ giáo dục (edtech): Doanh nghiệp cung cấp các sản phẩm hoặc dịch vụ giáo dục trực tuyến, giúp người học truy cập kiến thức và kỹ năng mới thông qua các ứng dụng và nền tảng trực tuyến.
- Công nghệ y tế (healthtech): Doanh nghiệp cung cấp các giải pháp công nghệ trong lĩnh vực y tế, bao gồm cả các sản phẩm và dịch vụ y tế trực tuyến và giám sát sức khỏe thông qua các thiết bị y tế kết nối.
- Các nền tảng dịch vụ cho chia sẻ kinh doanh (sharing economy platforms): Doanh nghiệp cung cấp các nền tảng cho chia sẻ kinh doanh như Uber và Airbnb, giúp các cá nhân có thể kiếm tiền thông qua việc chia sẻ tài sản hoặc dịch vụ của họ.
Đây chỉ là một số ví dụ, còn nhiều mô hình doanh nghiệp số khác nữa phụ thuộc vào ngành nghề và loại sản phẩm hoặc dịch vụ mà doanh nghiệp cung cấp.
4. Đặc điểm của các mô hình doanh nghiệp số là gì?
Các mô hình doanh nghiệp số thường có các đặc điểm chung sau:
- Sử dụng công nghệ: Các mô hình doanh nghiệp số sử dụng công nghệ làm trung tâm của hoạt động kinh doanh. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải có các kỹ sư, nhà phát triển phần mềm, chuyên gia về an ninh mạng và các chuyên gia công nghệ khác để xây dựng, triển khai và duy trì các sản phẩm hoặc dịch vụ của mình.
- Tập trung vào trải nghiệm khách hàng: Các mô hình doanh nghiệp số tập trung vào việc đáp ứng nhu cầu và yêu cầu của khách hàng, đặc biệt là trong việc cung cấp các giải pháp và dịch vụ thông qua các ứng dụng và nền tảng trực tuyến.
- Điều chỉnh thường xuyên: Vì thị trường kinh doanh số phát triển và thay đổi rất nhanh chóng, doanh nghiệp số phải linh hoạt và đáp ứng thay đổi nhanh chóng để đảm bảo sự cạnh tranh và sự sống còn.
- Có tính toán trên đám mây (cloud computing): Doanh nghiệp số thường sử dụng các dịch vụ đám mây để lưu trữ, xử lý và quản lý dữ liệu của họ. Điều này giúp doanh nghiệp giảm chi phí cho việc phát triển và duy trì hệ thống máy chủ riêng.
- Tập trung vào khả năng linh hoạt và động lực cao: Doanh nghiệp số thường có cấu trúc nhẹ và linh hoạt, với các nhân viên có khả năng thích nghi và động lực cao để giải quyết các thách thức và cơ hội mới.
- Sự phân cấp và phân quyền: Các mô hình doanh nghiệp số thường sử dụng sự phân cấp và phân quyền để đảm bảo sự linh hoạt và tăng cường hiệu suất làm việc. Các quyết định quan trọng thường được đưa ra tại cấp độ cơ sở và các nhân viên được khuyến khích tham gia vào quá trình đóng góp ý kiến.
Tóm lại, các đặc điểm của các mô hình doanh nghiệp số là tập trung vào công nghệ, trải nghiệm khách hàng.
5. Các mô hình doanh nghiệp số tiêu biểu
Hiện nay trên thị trường đã có rất nhiều mô hình doanh nghiệp số xuất hiện. Dưới đây là một số mô hình doanh nghiệp số tiêu biểu đang làm mưa làm gió trên thị trường hiện nay.
5.1. Mô hình Freemium
Mô hình Freemium là một mô hình kinh doanh trong đó một phần sản phẩm hoặc dịch vụ được cung cấp miễn phí cho người dùng, trong khi các tính năng cao cấp hoặc thêm các dịch vụ bổ sung được tính phí. Từ “Freemium” kết hợp từ hai từ Free (miễn phí) và Premium (cao cấp).
Mô hình Freemium được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực công nghệ thông tin, ví dụ như phần mềm, ứng dụng di động, trò chơi điện tử và các dịch vụ trực tuyến khác. Thông thường, các tính năng miễn phí cung cấp cho người dùng những chức năng cơ bản, trong khi các tính năng cao cấp hoặc thêm các dịch vụ bổ sung được tính phí để tạo doanh thu.
Mô hình Freemium có nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, bao gồm:
- Tạo cơ hội tiếp cận người dùng mới và giới thiệu sản phẩm hoặc dịch vụ của doanh nghiệp cho khách hàng tiềm năng.
- Tăng tính tương tác của khách hàng với sản phẩm hoặc dịch vụ, tạo điều kiện để phát triển mối quan hệ khách hàng lâu dài.
- Tạo doanh thu từ người dùng sẵn sàng trả tiền cho các tính năng cao cấp hoặc các dịch vụ bổ sung.
- Giúp doanh nghiệp phát triển và nâng cao sản phẩm hoặc dịch vụ của mình dựa trên phản hồi từ người dùng miễn phí.
Mô hình Freemium có thể thành công nếu các tính năng miễn phí hấp dẫn và hữu ích đối với người dùng, cùng với các tính năng cao cấp được thiết kế đặc biệt để tạo giá trị đáng kể cho khách hàng.
5.2. Mô hình thị trường
Mô hình thị trường (Marketplace model) là một mô hình kinh doanh trong đó một nền tảng trực tuyến được tạo ra để kết nối các nhà cung cấp với người tiêu dùng. Thông qua mô hình này, những người cung cấp có thể bán sản phẩm hoặc dịch vụ trực tiếp cho người tiêu dùng thông qua nền tảng trực tuyến được cung cấp bởi doanh nghiệp. Nền tảng này có thể là website, ứng dụng di động hoặc một hệ thống giao dịch điện tử khác.
Các doanh nghiệp áp dụng mô hình thị trường có thể có nhiều lợi ích, bao gồm:
- Tạo ra một môi trường kinh doanh trực tuyến thuận tiện cho người tiêu dùng và các nhà cung cấp.
- Cung cấp cho người tiêu dùng nhiều lựa chọn hơn và cho phép các nhà cung cấp tiếp cận một số lượng lớn khách hàng tiềm năng.
- Các doanh nghiệp áp dụng mô hình thị trường có thể thu phí cho các nhà cung cấp trong việc sử dụng nền tảng kinh doanh của họ.
- Tạo ra một thị trường cạnh tranh trong đó các nhà cung cấp phải cạnh tranh về giá cả, chất lượng sản phẩm và dịch vụ để thu hút khách hàng.
Mô hình thị trường đã trở thành một mô hình kinh doanh phổ biến trong lĩnh vực kinh doanh trực tuyến. Một số ví dụ tiêu biểu của mô hình thị trường bao gồm Amazon, eBay, Uber, Airbnb và Grab.
6. Mô hình kinh tế chia sẻ
Mô hình Kinh tế chia sẻ (Sharing Economy) là một mô hình kinh doanh trong đó các cá nhân hoặc tổ chức chia sẻ tài sản, kỹ năng hoặc dịch vụ của mình với nhau thông qua một nền tảng trực tuyến. Các tài sản, kỹ năng hoặc dịch vụ được chia sẻ có thể là xe hơi, nhà ở, đồ dùng gia đình, kỹ năng nấu ăn, điều hành xe, dịch vụ vận chuyển và nhiều hơn nữa. Nền tảng Kinh tế chia sẻ cung cấp cơ hội cho các cá nhân và tổ chức để tận dụng tài sản hoặc kỹ năng mà họ không sử dụng hoặc sử dụng không đủ và tạo ra thu nhập từ việc chia sẻ cho người khác.
Mô hình Kinh tế chia sẻ có nhiều lợi ích cho các cá nhân và tổ chức, bao gồm:
- Tạo cơ hội tăng thu nhập bằng cách chia sẻ tài sản hoặc kỹ năng của mình với người khác.
- Tăng tính sử dụng tài sản và tài nguyên hiệu quả, giảm thiểu lãng phí và tác động tiêu cực đến môi trường.
- Tạo cơ hội tương tác và giao lưu với người khác trên nền tảng kinh tế chia sẻ, tạo ra mối quan hệ kết nối và trải nghiệm mới.
- Giảm chi phí và tăng sự tiện lợi cho khách hàng khi sử dụng tài sản hoặc dịch vụ đã được chia sẻ.
Mô hình Kinh tế chia sẻ đã có nhiều ứng dụng thành công trong các lĩnh vực khác nhau như dịch vụ chia sẻ xe, chia sẻ phòng trọ, chia sẻ công cụ, dịch vụ cho thuê ngắn hạn và nhiều hơn nữa.
6.1. Mô hình Drop Shipping
Mô hình Drop Shipping là một mô hình kinh doanh thương mại điện tử, trong đó nhà bán hàng không giữ kho hàng và không có sẵn sản phẩm trong kho. Thay vào đó, khi khách hàng đặt hàng, nhà bán hàng sẽ đặt mua sản phẩm từ nhà cung cấp và nhà cung cấp sẽ gửi sản phẩm trực tiếp cho khách hàng. Trong mô hình này, nhà bán hàng không cần đầu tư nhiều vốn cho việc mua hàng tồn kho hoặc vận hành kho hàng. Thay vào đó, nhà bán hàng tập trung vào bán hàng và quảng cáo sản phẩm.
Một số đặc điểm của mô hình Drop Shipping bao gồm:
- Không cần đầu tư nhiều vốn: Vì không giữ kho hàng, nhà bán hàng không phải đầu tư nhiều vốn cho việc mua hàng tồn kho hoặc vận hành kho hàng.
- Giảm thiểu rủi ro: Vì nhà bán hàng không phải mua hàng trước, do đó giảm thiểu rủi ro về hàng tồn kho và hàng tồn đọng.
- Tập trung vào bán hàng: Vì nhà bán hàng không phải quản lý kho hàng và vận chuyển sản phẩm, do đó có thể tập trung hơn vào bán hàng và quảng cáo sản phẩm.
- Không kiểm soát được quá trình vận chuyển: Nhà bán hàng không kiểm soát được quá trình vận chuyển và thời gian giao hàng của nhà cung cấp, điều này có thể gây khó khăn cho nhà bán hàng trong việc cung cấp dịch vụ tốt đến khách hàng.
Mô hình Drop Shipping được ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực thương mại điện tử, đặc biệt là các sản phẩm thời trang, mỹ phẩm, đồ trang sức và nhiều sản phẩm khác.
