(Phát triển bản thân) Ngày 1 - Sự kiểm soát và sự lựa chọn [366 chiêm nghiệm về trí tuệ và lòng can trường]
Công việc quan trọng nhất trong việc thực hành Chủ nghĩa Khắc kỷ là phân biệt
được những thứ chúng ta không thể và có thể thay đổi. Phân biệt những thứ chịu tác
động của chúng ta và những thứ nằm ngoài tầm kiểm soát. Một chuyến bay bị trễ do
thời tiết, dù bạn có gào thét vào mặt nhân viên đại diện của hãng hàng không đó bao
nhiêu đi nữa, cũng không thể ngưng cơn bão được. Bạn cũng không thể ước mình
cao hơn hay thấp đi, không thể ước mình sinh ra ở một đất nước khác. Dù bạn cố
gắng bao nhiêu, cũng không thể khiến một người thích bạn. Và quan trọng hơn cả,
thay vì dành thời gian cho những điều mình có thể thay đổi, có thể tác động được,
bạn lại phí phạm chúng cho những thứ ngoại cảnh kia.
Những người muốn cải thiện bản thân thường nhẩm lời nguyện An tĩnh: “Lạy
Chúa, xin ban cho con sự an tĩnh để chấp nhận những điều con không thể thay đổi,
sự can đảm để thay đổi những điều con có thể thay đổi, và sự thông thái để phân biệt
được hai điều trên.” Những người nghiện ngập ở hiện tại không thể thay đổi được quá
khứ bị lạm dụng đau khổ của họ. Họ cũng không thể rút lại những lựa chọn của mình,
rút lại những thống khổ mà họ đã gây ra cho bản thân. Nhưng họ có thể thay đổi tương
lai - bằng chính sức mạnh mà họ đang nắm giữ ở hiện tại. Như Epictetus từng nói, họ
có thể kiểm soát được quyết định mà họ sắp đưa ra. Với chúng ta ngày nay, mọi thứ
cũng tương tự vậy. Nếu chúng ta tập trung vào xác định được đâu là những thứ nằm
trong tầm kiểm soát, và đâu là những thứ nằm ngoài tầm kiểm soát của bản thân, thì
chúng ta không chỉ hạnh phúc hơn, mà còn có lợi thế hơn hẳn những người đấu tranh
trong vô vọng.