Nhắc đến Thảo Cầm Viên (Vườn Bách Thảo) Sài Gòn là nhắc đến ký ức về một trong 8 vườn sinh vật cổ nhất thế giới tọa lạc tại Thành Phố Hồ Chí Minh (trước đây gọi là Sài Gòn), đây là một trong những địa điểm quen thuộc trong ký ức người Sài Gòn, không thể không nhắc đến. Trải qua biết bao nhiêu thăиg trầm, là nơi ghi dấu của nhiều sự kiện lịch sử, Thảo Cầm Viên vẫn còn mãi đến ngày nay và đã hơn 150 năm.
Thảo Cầm Viên (thường được gọi là Sở thú) là côɴԍ viên bảo tồn động vật – thực vật nằm ở đường Nguyễn Bỉnh Khiêm, phường Bến Nghé, quận 1, Sài Gòn. Với lịch sử tồn tại lâu đời, Thảo Cầm Viên hiện nay đang nuôi dưỡng hơn 1.300 động vật, trong đó có rất nhiều loài thuộc loài quý hiếm, có hơn 2.500 cây xanh với hơn 900 loài thực vật được bảo tồn.
Khi mới thành lập, Thảo Cầm Viên có tên gọi là Vườn Bách Thảo, được lập ra với mục đích nuôi trồng phục vụ nghiên cứu, trưng bày và ươm các giống cây để trồng trên các đường phố Sài Gòn theo quy hoạch kiểu phương Tây.
Ngày 23 tháng 3 năm 1864, Đề đốc De La Grandière ký nghị định cho phép xây dựng Vườn Bách Thảo tại Sài Gòn (tức 5 năm sau khi chiếm đóng Sài Gòn) trên vùng đất hoang 12 hecta ở phía Đông Bắc rạch Thị Nghè. Một năm sau, vườn thú đã cơ bản được hình thành với nhiều loại chuồng trại, khi đó ông Jean Baptiste Louis Pierre (1833 – 1905), người phụ trách chăm sóc thực vật của vườn Bách Thảo Calcutta (Ấn Độ), được mời sang làm giám đốc Vườn Bách Thảo. Ông Jean Baptiste Louis Pierre đã làm nhiệm vụ sưu tầm các loài động thực vật ở khắp nơi trên thế giới để đưa về Vườn Bách Thảo nuôi dưỡng. Ông còn là một nhà thực vật học suốt đời tận tụy cho sự nghiệp khoa học ông đã đưa nhiều cây rừng về trồng kể cả một số loài đại mộc từ các lục địa khác và cây ăn trái từ những nơi khác ở Đông Nam Á. Các cây được ươm trồng, nhân giống, và từ đó tạo cơ sở cho những giống cây trái ngon nay rất phổ biến ở Việt Nam.
Trong 12 năm phụ trách tại Thảo Cầm Viên Sài Gòn (1865 - 1877), ông còn để lại một di sản quý giá là bộ sưu tập hơn 100.000 tiêu bản hiện được lưu giữ tại Bảo tàng thực vật thuộc Viện Sinh học Nhiệt đới Thành phố Hồ Chí Minh và hàng ngàn cây cổ thụ trên các đường phố khu trung tâm, trong khu vực công viên Tao Đàn... Đến cuối năm 1865 Vườn Bách Thảo được mở rộng thêm 20 hecta.
