Ở miền Tây ngày xưa, khi bếp củi còn đỏ lửa và nồi gang còn đặt giữa gian bếp khói lam chiều, “cơm cháy mỡ hành” chẳng phải là món đặc sản cao sang, mà chỉ là phần cơm sém vàng dưới đáy nồi – thứ mà người quê vẫn gọi thân thương là “cơm khê”. Ấy vậy mà chỉ cần rưới lên chút mỡ hành thơm phức, rắc ít muối mè hay chan miếng nước mắm ớt cay nồng, hương vị ấy đã trở thành ký ức khó quên một phần của tuổi thơ nghèo mà ấm áp tình quê.
Hương vị quê trong từng miếng cơm cháy
Nhắc đến món cơm cháy mỡ hành, ai đã từng sống qua những năm tháng ở miền quê chắc khó mà quên được. Khi nồi cơm vừa nhấc xuống, lớp cháy vàng dưới đáy nồi kêu “rốp rốp”, giòn rụm. Đứa nhỏ nào cũng háo hức đợi má gỡ từng miếng, rồi chan tí mỡ hành phi thơm, mằn mặn nước mắm, cay cay ớt giã.
Không cần cao lương mỹ vị, chỉ là gạo quê, mỡ hành, chút tình của má, mà sao ngon đến lạ. Cái giòn tan hòa cùng vị béo, mặn, cay. Tất cả tạo nên một bản giao hưởng của hương vị đồng quê, mộc mạc mà sâu lắng.
Ký ức tuổi thơ trong khói bếp lam chiều
Tuổi thơ ở miền Tây gắn liền với mùi rơm rạ, tiếng quạt bếp và khói cay mắt. Mỗi buổi trưa, khi má bưng nồi cơm ra khỏi bếp, lũ trẻ trong nhà lại xúm xít chờ phần cơm cháy. Tiếng má cười, tiếng cơm giòn vỡ trong miệng đó là âm thanh của hạnh phúc giản dị, của những ngày chưa biết đến điện thoại hay màn hình tivi.
Giờ nhớ lại, tôi vẫn thấy như đang ngồi giữa gian bếp nhỏ, nghe tiếng ve kêu ngoài sân, nhìn má quệt mồ hôi trên trán mà vẫn nở nụ cười hiền. Cơm cháy mỡ hành món ăn của mẹ, là ký ức của cả một thời thơ dại.
Từ món ăn dân dã đến đặc sản quê hương
Ngày nay, cơm cháy mỡ hành đã vượt khỏi gian bếp quê, trở thành đặc sản được đóng gói, xuất khẩu, và có mặt ở khắp nơi. Nhưng dù đi xa đến đâu, hương vị ấy vẫn không mất đi cái “chất quê” vốn có cái hồn mộc mạc của gạo mới, của mỡ hành phi bằng tay, của nước mắm nguyên chất pha chanh tỏi ớt đúng vị.
Người xa xứ khi mở hộp cơm cháy, ngửi thấy hương mỡ hành thoang thoảng, bỗng như thấy lại quê nhà, thấy mái lá năm nào và bàn tay mẹ gỡ cơm cháy vàng ruộm.
Giữ hồn quê trong từng món ăn
“Cơm cháy mỡ hành” không chỉ là món ăn, mà là một phần ký ức, một lát cắt của văn hóa ẩm thực miền Tây. Nó nhắc ta nhớ rằng, trong guồng quay hiện đại, những điều bình dị nhất đó là bát cơm, chén nước mắm hay nụ cười của mẹ mới là thứ nuôi dưỡng tâm hồn con người.
Đó chính là hồn quê còn đọng lại trong từng miếng cơm cháy, là lời nhắc dịu dàng rằng: “Dù đi xa đến đâu, vẫn còn một mùi mỡ hành làm ấm cả lòng quê.”
