Không chỉ là vựa hoa lớn bậc nhất Đồng bằng sông Cửu Long, Làng hoa Sa Đéc còn lưu giữ câu chuyện văn hóa trăm năm đầy mê hoặc. Từ những nếp rẫy đơn sơ bên rạch Thông Lưu, nơi đây đã vươn mình trở thành điểm đến du lịch sinh thái độc đáo với thương hiệu "trồng hoa trên giàn" nức tiếng.
Khởi thủy từ làng Tân Quy Đông (nay thuộc phường Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp), Làng hoa Sa Đéc đã trải qua hơn một thế kỷ thăng trầm để định vị mình là “thủ phủ” hoa - kiểng của miền Tây. Dòng chảy lịch sử ấy mang đậm dấu ấn của nghệ nhân Tư Tôn và sự sáng tạo trong phương thức canh tác trên giàn độc nhất vô nhị
Dấu Ấn Tiền Nhân: Từ Thú Vui Điền Viên Đến Vườn Hồng Huyền Thoại
Ngược dòng thời gian về cuối thế kỷ XIX, Làng hoa Sa Đéc không khởi đầu bằng những cánh đồng bát ngát mà xuất phát từ những mảnh vườn nhỏ lẻ, phục vụ thú vui điền viên của các hộ dân bên rạch Thông Lưu và Rạch Dầu.
Nhân vật được xem là "hạt nhân" đặt nền móng cho sự hưng thịnh này là ông Tư Tôn (tên thật là Dương Hữu Tài). Vốn là một nông dân làm rẫy giàu tình yêu với cây cỏ, ông vừa làm lúa, vừa học hỏi các bậc tiền bối để trồng những loài hoa dân dã như vạn thọ, cúc mâm xôi để thưởng ngoạn.
Bước ngoặt đến vào những năm 50 - 60 của thế kỷ trước, khi nhu cầu chơi hoa của tầng lớp trung lưu tại các đô thị lớn tăng cao. Với tư cách là tá điền cho một gia đình có người thân định cư tại Pháp, ông Tư Tôn đã tiếp cận và đưa các giống hồng quý phương Tây về thuần dưỡng trên đất phù sa Sa Đéc.
Độc Đáo Phương Thức "Trồng Hoa Trên Giàn"
Một trong những yếu tố then chốt tạo nên thương hiệu du lịch Sa Đéc chính là kỹ thuật trồng hoa trên giàn cao. Đây không đơn thuần là nét đẹp thẩm mỹ mà là sự thích ứng thông minh của người nông dân trước địa hình đất thấp, thường xuyên chịu ảnh hưởng của triều cường sông Tiền.
Theo ký ức của ông Dương Văn Quế (con trai thứ bảy của ông Tư Tôn), phương thức này đã có từ thời cha ông:
- Vật liệu sơ khai: Ban đầu, giàn được làm bằng tre nứa, chậu đan từ tre lót lá dừa nước, sử dụng rơm mục làm giá thể.
- Lợi ích kỹ thuật: Trồng trên giàn giúp cây thông thoáng, bộ rễ không bị úng và hạn chế tối đa sâu bệnh từ đất.
- Sự cải tiến: Ngày nay, hệ thống khung sắt và ống nhựa kiên cố đã thay thế tre nứa với chi phí đầu tư khoảng 15 triệu đồng/1.000 m².
Chính phương thức canh tác này đã tạo nên hình ảnh biểu tượng của du lịch Đồng Tháp: Nông dân chèo xuồng len lỏi giữa những luống hoa trên cao, vẽ nên bức tranh hòa hợp tuyệt diệu giữa con người và thiên nhiên.
Vươn tầm Quốc Tế với Lễ Hội Hoa Kiểng
Sau năm 1975, đúng như lời dự báo "cung không đủ cầu" của cố nghệ nhân Tư Tôn, Làng hoa Sa Đéc bước vào giai đoạn phát triển rực rỡ. Quy mô sản xuất lan rộng khỏi Tân Quy Đông, đáp ứng nhu cầu tinh thần ngày càng cao của xã hội.
Tính đến nay, vị thế của "Vương quốc hoa" được khẳng định qua những con số ấn tượng:
- Diện tích: Đạt gần 1.000 ha.
- Đa dạng sinh học: Sở hữu hơn 2.000 chủng loại hoa - kiểng khác nhau.
- Sự kiện tầm cỡ: Festival Hoa - Kiểng Sa Đéc lần đầu tiên (2023) và sắp tới là lần thứ II (2025).
Sự đột phá này đến từ 3 yếu tố chiến lược: Đầu tư hạ tầng giao thông đồng bộ; kết hợp sản xuất nông nghiệp với du lịch trải nghiệm; và tình yêu nghề bền bỉ của người dân bản địa.
Từ những nhành hồng đầu tiên bên rạch Thông Lưu của ông Tư Tôn, Sa Đéc hôm nay đã chuyển mình mạnh mẽ thành trung tâm sản xuất hoa - kiểng hiện đại. Không chỉ cung ứng cho thị trường trong nước, hoa Sa Đéc đang tự tin vươn tầm quốc tế, khẳng định vị thế của một miền di sản rực rỡ sắc màu
