Chương trình Giáo dục mầm non là căn cứ để triển khai và chỉ đạo công tác chăm sóc giáo dục trẻ trong các cơ sở giáo dục mầm non trong cả nước, đồng thời là căn cứ để đào tạo bồi dưỡng giáo viên mầm non, tăng cường cơ sở vật chất và đảm bảo các điều kiện thực hiện Chương trình Giáo dục mầm non có chất lượng.
Giới thiệu
Chương trình giáo dục mầm non của Bộ Giáo dục và Đào tạo được ban hành theo Thông tư số 04/2019/TT-BGDĐT ngày 30/3/2019. Chương trình được xây dựng dựa trên quan điểm giáo dục mầm non là nền tảng cho sự phát triển toàn diện của trẻ em, nhằm giúp trẻ phát triển hài hòa về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ và các kỹ năng cần thiết.
Đặc điểm của chương trình: Chương trình giáo dục và đào tạo mầm non là chương trình khung, có đặc thù mở, thể hiện kim chỉ nam giáo dục mầm non. Nó quy định những yêu cầu về nội dung, phương pháp giáo dục mầm non và đánh giá sự cải tiến và phát triển của trẻ
Các giai đoạn giáo dục
Chương trình giáo dục mầm non được chia thành 2 giai đoạn:
- Giai đoạn 1 (0-3 tuổi): Chương trình giáo dục mầm non giai đoạn 1 nhằm giúp trẻ phát triển thể chất, tình cảm, ngôn ngữ, nhận thức, vận động và giao tiếp.
- Giai đoạn 2 (3-6 tuổi): Chương trình giáo dục mầm non giai đoạn 2 nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ và các kỹ năng cần thiết.
Cơ sở xây dựng chương trình
Chương trình giáo dục mầm non được xây dựng trên cơ sở các nguyên tắc sau:
- Tính khoa học: Chương trình được xây dựng dựa trên các cơ sở khoa học về tâm lý, sinh lý, giáo dục mầm non.
- Tính thực tiễn: Chương trình phù hợp với thực tiễn của đất nước, đáp ứng nhu cầu phát triển của trẻ em.
- Tính thống nhất: Chương trình được thống nhất trong cả nước, đảm bảo sự đồng bộ giữa các cơ sở giáo dục mầm non.
- Tính linh hoạt: Chương trình có thể được điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện thực tế của từng địa phương, cơ sở giáo dục mầm non và từng nhóm trẻ.
Nội dung giáo dục
Chương trình giáo dục mầm non được tổ chức theo các chủ đề, mỗi chủ đề bao gồm các nội dung giáo dục và hoạt động phù hợp với độ tuổi của trẻ. Các nội dung giáo dục được chia thành 5 lĩnh vực:
Lĩnh vực phát triển thể chất
Chương trình giúp trẻ phát triển cân đối và hài hòa về thể chất, biết vận động cơ thể một cách linh hoạt, khéo léo, biết giữ gìn sức khỏe, an toàn cho bản thân.
Các nội dung giáo dục:
- Phát triển vận động: Phát triển vận động thô, vận động tinh, vận động phối hợp.
- Phát triển sức khỏe: Giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, phòng tránh tai nạn, thương tích.
- Phát triển dinh dưỡng: Ăn uống lành mạnh, hợp vệ sinh, phòng chống suy dinh dưỡng.
Lĩnh vực phát triển nhận thức
Chương trình giúp trẻ nhận biết và khám phá thế giới xung quanh, biết tư duy, sáng tạo, giải quyết vấn đề một cách phù hợp.
Các nội dung giáo dục:
- Khám phá khoa học: Khám phá về thế giới tự nhiên, khoa học kỹ thuật, khoa học xã hội.
- Khám phá toán học: Khám phá về số, hình, lượng, không gian.
- Khám phá ngôn ngữ: Phát triển ngôn ngữ nghe, nói, đọc, viết.
Lĩnh vực phát triển thẩm mỹ
Chương trình giúp trẻ phát triển khả năng cảm nhận, thưởng thức cái đẹp, biết sáng tạo trong các hoạt động nghệ thuật.
Các nội dung giáo dục:
- Phát triển thẩm mỹ tạo hình: Phát triển khả năng tạo hình, cảm nhận và thưởng thức cái đẹp trong nghệ thuật tạo hình.
- Phát triển thẩm mỹ âm nhạc: Phát triển khả năng nghe, hát, vận động theo nhạc, cảm nhận và thưởng thức cái đẹp trong nghệ thuật âm nhạc.
- Phát triển thẩm mỹ ngôn ngữ: Phát triển khả năng cảm nhận, thưởng thức cái đẹp trong ngôn ngữ, văn học.
Ngoài ra, chương trình giáo dục mầm non còn chú trọng đến việc phát triển các phẩm chất, năng lực chung cho trẻ, bao gồm:
- Phẩm chất: Yêu nước, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm, đoàn kết, hợp tác.
- Năng lực: Tự chủ, tự giác, sáng tạo, giải quyết vấn đề, giao tiếp, hợp tác.
Lĩnh vực phát triển tình cảm, kỹ năng xã hội
Chương trình giúp trẻ hình thành và phát triển tình cảm, biết yêu thương, chia sẻ, hợp tác với mọi người xung quanh.
Các nội dung giáo dục:
- Phát triển tình cảm: Hình thành và phát triển các cảm xúc tích cực, biết yêu thương, chia sẻ, giúp đỡ người khác.
- Phát triển kỹ năng xã hội: Hình thành và phát triển các kỹ năng xã hội như giao tiếp, hợp tác, ứng xử phù hợp với các tình huống khác nhau.
Lĩnh vực phát triển ngôn ngữ
Chương trình giúp trẻ phát triển ngôn ngữ nói và viết, biết giao tiếp, ứng xử phù hợp trong các tình huống giao tiếp khác nhau.
Các nội dung giáo dục:
- Phát triển ngôn ngữ nghe, nói: Phát triển khả năng nghe hiểu, nói rõ ràng, mạch lạc.
- Phát triển ngôn ngữ đọc, viết: Phát triển khả năng đọc hiểu, viết đúng chính tả.
- Phát triển ngôn ngữ giao tiếp: Phát triển khả năng giao tiếp trong các tình huống khác nhau.
Các phương pháp đánh giá
Chương trình giáo dục mầm non theo chương trình mới của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có nhiều đổi mới về phương pháp đánh giá, tập trung vào việc đánh giá sự phát triển của trẻ một cách toàn diện, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi.
Các phương pháp đánh giá của chương trình giáo dục mầm non mới bao gồm:
- Đánh giá qua quan sát: Đây là phương pháp đánh giá chủ yếu trong chương trình giáo dục mầm non. Giáo viên quan sát trẻ trong các hoạt động học tập, vui chơi, sinh hoạt hàng ngày để đánh giá sự phát triển của trẻ.
- Đánh giá qua trò chuyện: Giáo viên trò chuyện với trẻ để tìm hiểu về suy nghĩ, cảm xúc, sở thích, mong muốn của trẻ.
- Đánh giá qua sản phẩm hoạt động: Giáo viên đánh giá trẻ qua sản phẩm hoạt động của trẻ như tranh vẽ, bài thơ, bài hát,...
- Đánh giá qua hồ sơ cá nhân: Giáo viên ghi chép lại quá trình phát triển của trẻ trong hồ sơ cá nhân để đánh giá trẻ một cách toàn diện.
Các phương pháp đánh giá này được thực hiện một cách linh hoạt, phù hợp với từng lĩnh vực phát triển và từng độ tuổi của trẻ. Giáo viên cần sử dụng các phương pháp đánh giá một cách phối hợp để có được đánh giá chính xác và toàn diện về sự phát triển của trẻ.
Mục đích của việc đánh giá trong chương trình giáo dục mầm non mới là:
- Nhận biết sự phát triển của trẻ: Đánh giá giúp giáo viên nhận biết được những điểm mạnh, điểm yếu của trẻ trong từng lĩnh vực phát triển.
- Hỗ trợ sự phát triển của trẻ: Đánh giá giúp giáo viên có kế hoạch hỗ trợ sự phát triển của trẻ một cách phù hợp.
- Tạo cơ hội cho trẻ thể hiện bản thân: Đánh giá giúp trẻ có cơ hội thể hiện bản thân, phát huy năng lực của mình.