1. Vai trò và thách thức của TP.HCM sau sáp nhập
Việc sáp nhập mở rộng địa bàn, quy mô và trọng trách của TP.HCM, tạo ra nhiều cơ hội phát triển kinh tế – xã hội.
Tuy nhiên, các tác động nhanh và đa diện từ bối cảnh mới đặt ra nhu cầu về cơ chế, chính sách ổn định để đảm bảo phát triển bền vững và thực hiện hiệu quả mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP.HCM lần thứ I.
TS Bùi Ngọc Hiền – Học viện Cán bộ TP.HCM nhấn mạnh: một khung thể chế toàn diện sẽ giúp TP chủ động khai thác lợi thế, tiềm năng và cơ hội phát triển.
2. Cần khung thể chế và chính sách ổn định
Việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 thể hiện quyết tâm tháo gỡ các điểm nghẽn thể chế, đáp ứng nhu cầu cơ chế, chính sách mới của TP.HCM sau sáp nhập.
Các nội dung được bổ sung dựa trên đánh giá thực tiễn, nghiên cứu nhu cầu chính sách và tinh thần Nghị quyết 66-NQ/TW.
Việc triển khai các nghị quyết này đòi hỏi sáng tạo, chủ động từ các cơ quan TP, đồng thời phối hợp với bộ ngành trung ương và nhận được sự đồng thuận từ doanh nghiệp và người dân.
3. Khai thác hiệu quả các nguồn lực
TP.HCM hiện có nguồn lực dồi dào nhưng thiếu cơ chế để khai thác hiệu quả.
Sau sáp nhập, TP cần một khung pháp lý toàn diện, bền vững, thay thế cho các cơ chế “xin-cho” hiện nay.
Một Luật TP.HCM riêng sẽ tích hợp các cơ chế, chính sách hiện hành, tạo lập cơ chế nội sinh, cho phép TP chủ động phối hợp, ban hành, hoàn thiện các cơ chế phát triển.
Khung pháp lý này giúp TP trở thành trung tâm tự chủ, tự quyết, tự chịu trách nhiệm trong quản lý, phát triển, đồng thời kết nối và liên kết vùng.
4. Quyền tự chủ và giải pháp đột phá
TP.HCM cần được trao quyền tự chủ trên các lĩnh vực:
Tài chính – ngân sách
Tổ chức bộ máy và nhân sự
Quy hoạch – đầu tư
Thí điểm chính sách đột phá
Đồng thời, TP có thể vận dụng chính sách vượt khung trong khuôn khổ Hiến pháp, trở thành cửa ngõ đổi mới thể chế để các mô hình phát triển tiên tiến được thử nghiệm và nhân rộng toàn quốc.
5. Lộ trình xây dựng Luật TP.HCM
Giai đoạn 1 (2023 – 2025): Triển khai, đánh giá hiệu quả Nghị quyết 98, tổng kết điểm nghẽn và tổ chức hội thảo để hình thành luận cứ pháp lý cho Luật riêng.
Giai đoạn 2 (2025 – 2026): Trình Chính phủ đề xuất luật vào chương trình lập pháp Quốc hội, thẩm định, phản biện, lấy ý kiến chuyên gia, doanh nghiệp và người dân.
Giai đoạn 3 (2026 – 2027): Soạn thảo, thẩm định và trình Quốc hội xem xét tại ít nhất hai kỳ họp; dự kiến luật được thông qua cuối 2027, có hiệu lực từ 2028.
6. Ý nghĩa lâu dài của Luật TP.HCM
Luật riêng sẽ tạo khung thể chế ổn định, toàn diện, giải quyết triệt để các “điểm nghẽn thể chế”.
Thực hiện khát vọng biến TP.HCM trở thành siêu đô thị hiện đại, thông minh, toàn cầu, trung tâm kinh tế – tài chính, đổi mới sáng tạo của cả nước.
Đồng thời, giúp TP khai thác tốt các nguồn lực, phát triển giáo dục, y tế, nguồn nhân lực, và tạo nền tảng pháp lý cho sự phát triển bền vững trong dài hạn.
