Trà Bắc thực chất là tên gọi chung của người sống ở miền Nam cho các loại trà xanh có nguồn gốc từ miền Bắc sản xuất.
Trà Bắc là gì?
Trà Bắc là tên gọi chung của người sống ở miền Nam cho các loại trà xanh có nguồn gốc từ miền Bắc, như trà Tân Cương, trà Thái Nguyên, trà Phú Thọ. Trà Bắc còn có tên khác là chè Bắc. Con khi gọi trà Bắc Thái thì người ta hiểu ngay là trà Thái Nguyên
Các tỉnh ở trung du phía Bắc có điều kiện lý tưởng để trồng trà: Địa hình cao, đất feralit màu mỡ, khí hậu nhiệt đới ẩm có mùa đông lạnh, mùa hè không quá nắng nóng. Do đó, các vườn canh tác chè đã xuất hiện tại đây từ đầu thế kỷ 20, diện tích ở đây cũng nhiều hơn so với các vườn chè ở miền Nam. Người miền Bắc cũng có thói quen uống chè nhiều so với người miền Nam.
Tại miền Nam ở thế kỷ 20, người dân chủ yếu sử dụng trà ô long, trà lài, cà phê, nên trà Bắc là được dùng để chỉ các loại trà khô nói chung được chế biến và sản xuất ở miền Bắc.
Hiện nay, tên gọi trà Bắc vẫn phổ biến trong đời sống hàng ngày, bên cạnh đó người ta cũng gọi các từ như chè khô, trà xanh, chè xanh.
Hương vị tuyệt vời của trà Bắc
Trà Bắc, hay trà mạn, chè xanh khô nói chung đều là những loại trà có vị chát đậm nhưng không gắt mà êm ái, đặc biệt có hậu vị ngọt kéo dài trong miệng. Nước trà khi pha có hương thơm như hương cốm non tự nhiên. Hương trà dịu nhẹ, tinh khiết. Người dân thường dùng pha để nấu hay pha với nước nóng và cho ra ly hay chén để uống.
Còn các loại trà được ưa chuộng tại miền Nam là trà lài có hương hoa, hay là trà ô long, trà lạnh giải nhiệt thích hợp với thời tiết nóng quanh năm. Trà Bắc có một nét riêng và hương vị đậm đà hơn, ngoài miền Bắc ra thì nó cũng rất được nhiều người Nam lựa chọn.
Có mấy loại trà Bắc?
Trà Bắc được phân ra theo khu vực trồng, nguyên liệu trà và phương pháp chế biến để phân loại như sau:
Theo vùng trồng trà
Trà Hà Giang
Trà Shan Tuyết là một loại trà cao cấp và nổi tiếng tại Việt Nam, mà nói đến trà Shan Tuyết thì mọi người sẽ nhớ đến Hà Giang. Là một loại trà đặc sản của vùng núi cao Tây Bắc, có búp trà to màu trắng xám do có lớp lông tơ bao phủ. Trà Shan Tuyết có mùi thơm dịu, nước vàng sánh màu mật ong, vị chát nhẹ và hậu ngọt.
Trà Shan Tuyết chỉ phân bố ở những nơi có độ cao từ 1500 đến 3000 mét so với mực nước biển, nơi quanh năm có khí hậu lạnh và sương mù vây kín. Một số vùng trà Shan Tuyết nổi tiếng ở Việt Nam như Suối Giàng (Yên Bái), Tây Côn Lĩnh, Cao Bồ, Phìn Hồ (Hà Giang), Tà Xùa (Sơn La), Lào Cai,...
Trà Thái Nguyên
Trà Thái Nguyên (hay còn được gọi là trà Bắc Thái) là những loai trà được chế biến và sản xuất tại Thái Nguyên. Thái Nguyên là một tỉnh có sản lượng chè lớn nhất Việt Nam và ở đây cũng có truyền thống làm trà lâu đời, với hương vị trà tuyệt hảo.
Trà Tuyên Quang và trà Phú Thọ
Tỉnh Tuyên Quang và Phú Thọ cũng là những tỉnh ở trung du phía Bắc nổi tiếng trồng trà, trà ở đây đa dạng, có nhiều loại sản phẩm trà với hương vị độc đáo. Đáp ưng nhu cầu người tiêu dùng thỏa thích lựa chọn.
Trà Tân Cương
Ngoài tên gọi trà Thái Nguyên ra thì trà Tân Cương là cũng một xã nằm ở phía tây nam thành phố Thái Nguyên với chất lượng trà xuất sắc hơn hẳn so với các huyện khác, tạo nên thương hiệu trà Tân Cương nổi tiếng.
Theo nguyên liệu
Dựa vào dáng là trà cũng như nguyên liệu sản xuất mà có những loại trà sau:
Trà đinh
Trà đinh là một loại trà cao cấp, được chế biến từ những búp trà non chất lượng và non nhất, người dân sẽ lựa chọn loại 1 tôm sau đó mang đi chế biến nhiều công đoạn phức tạp, khi hoàn thành các công đoạn làm trà thì cánh trà sẽ có dạng thẳng, thon dài nhìn tương tự như chiếc đinh. Trà đinh là loại trà có giá thành cao hơn nhiều so với các loại trà khác.
Trà tôm
Trà tôm được sản xuất từ những búp trà 1 tôm 1 lá liền kề. Cánh trà đẹp, nhỏ xinh, hơi cong như con tôm nên người dân gọi nó là trà tôm. Trà tôm cũng cũng là dòng trà thượng hạng, về cả hình dáng, hương vị và chất lượng cũng được nhiều người đánh giá cao.
Trà móc câu
Trà móc câu là một loại trà được tạo ra với phương pháp chế biến trà đặc biệt, tạo nên đặc trưng riêng biệt. Loại trà này được thu hái từ cây chè xanh, nhưng chỉ lựa chọn 1 tôm và 2 lá trà liền kề. Cánh trà móc câu có màu xanh đen, kích thước to hơn trà đinh và trà tôm
Trà sau khi được vò sẽ trở nên xoăn nhẹ và khi sao ở nhiệt độ cao, lá trà cong một cách tự nhiên như lưỡi câu, nên người ta thường gọi là trà móc câu, đây cũng là dòng trà nổi tiếng ở nước ta.
Theo phương pháp chế biến
Các loại trà dùng hoa để ướp hương, sẽ được gọi gắn liền với loài hoa đó, ví dụ như trà nhài ( trà lài), trà sen - đặc sản Tây Hồ, …
Với lịch sử trồng chè từ nhiều năm, cùng khí hậu và thổ nhưỡng phù hợp, nên cây chè phát triển mạnh. Điều đặc biệt tạo nên danh tiếng của trà Bắc không chỉ đến từ nguyên liệu mà chính là nhờ kỹ thuật làm trà hoàn hảo từ những nghệ nhân có kinh nghiệm, kỹ thuật này được lưu giữ và truyền lại cho đời sau, nhờ đó mà đã tạo nên được nhiều loại trà có chất lượng thượng hạng.
Bên cạnh đó, nhiều dòng trà Bắc có giá thành rất đắt, lý do là chúng được chọn lọc từ các búp trà tốt nhất, được bàn tay của những người làm trà nổi tiếng chế biến, với bí quyết gia truyền đặc biệt giúp mang hương vị vô cùng đặc trưng.