Yến sào là thực phẩm rất được ưa chuộng, yến sào không những cung cấp nhiều dưỡng chất mà nó còn mang lại nhiều công dụng cho sức khỏe.
Yến sào là gì?
Yến sào hay còn gọi là tổ yến, có tên như vậy do chiếc tổ đó được làm từ nước bọt của chim yến, một loài chim sống thủy chung với một bạn đời và phân bố ở nhiều nơi trên thế giới, như Trung Quốc, Thái Lan, Indonesia, Malaysia,... trong đó có Việt Nam. Tổ của loài chim này được gọi là tổ yến, đây là một loại thực phẩm được coi là một loại thực phẩm cao cấp với nhiều giá trị dinh dưỡng và được cho là có tác dụng tăng cường sức khỏe và làm đẹp da.
Tổ yến có nhiều loại khác nhau mà giá trị dinh dưỡng và màu sắc cũng thay đổi, kích thước từ nhỏ đến lớn tùy thuộc vào loại yến sào. Tổ chim yến được coi là một trong những sản phẩm dinh dưỡng, có tác dụng bồi bổ sức khỏe và cải thiện vóc dáng.
Yến sào được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực, thường dùng để chế biến các món ăn bổ dưỡng như súp yến, cháo yến, nước yến hay được sử dụng làm nguyên liệu trong mỹ phẩm và thuốc tăng cường sức khỏe. Tuy nhiên, do giá trị kinh tế cao và khó khai thác, nên tổ yến tự nhiên cũng là một sản phẩm được sản xuất giả, khiến người tiêu dùng phải cẩn trọng khi mua.
Quá trình xây dựng tổ yến sào của chim yến rất công phu và mất thời gian, do đó tổ yến sào tự nhiên trở thành một nguyên liệu đắt đỏ và có giá trị cao trên thị trường. Hiện nay, mô hình nuôi yến nhân tạo được nhân rộng, vì vậy việc tìm mua yến cũng dễ dàng hơn và giá cá cũng phải chăng hơn so với loại yến sào tự nhiên.
Thành phần dinh dưỡng của yến sào
Yến sào chứa nhiều dưỡng chất và nhiều lợi ích cho sức khỏe, có các chất vi lượng và đa lượng, trong tổ yến có 31 nguyên tố vi lượng như sắt, đồng, kẽm, canxi,... một số loại đường tốt cho cơ thể và 18 loại axit amin bao gồm: Phenylalanine, Glycine, Cysteine, Alanine, Methionine, Sialic, Arginine, Methionine, Leucine, Acid Glutamic, Histidine, Tyrosine, Valine, Isoleucine, Proline, Aspartic, Serine, Threonine., các vi chất như Brom, Magan...trong đó nổi bật như:
- Chứa 20-30% carbohydrates, trong đó có Galactose: 16.9%, fucose 0.7%: Có công dụng phát triển tế bào liên lạc và não bộ
- 0% chất béo
- 50- 60 % protein: Protein là chất rất quan trọng cho quá trình sinh trưởng, tạo năng lượng cho cơ thể, tái tạo và phát triển các mô, nâng cao đề kháng...
- 18 loại axit amin: Có lợi cho hệ thần kinh, thận và gan, giúp nâng cao khả năng hấp thu chất dinh dưỡng như vitamin và canxi, các axit amin thiết yếu cho cơ thể bao gồm: Phenylalanine, Glycine, Cysteine, Alanine, Methionine, Sialic, Arginine, Methionine, Leucine, Acid Glutamic, Histidine, Tyrosine, Valine, Isoleucine, Proline, Aspartic, Serine, Threonine.
- Carbohydrate và khoáng chất hỗ trợ quá trình chuyển hóa chất
- Chứa các nguyên tố quý hiếm như Selenium, Cromium...
- 31 vi khoáng chất như mangan, canxi, kẽm, đồng, sắt, selen... là những chất giúp kích thích tiêu hóa, có tác dụng tích cực với trí nhờ và thần kinh
- Glucosamine có lợi cho xương khớp
- 5,27% proline, 4,69% axit aspartic giúp tái tạo tế bào
- 8,6% tyrosine, axit syalic giúp loại bỏ độc tố, giúp phục hồi tế bào máu...
- 4,5% cysteine, phenylalanine giúp cơ thể hấp thu vitamin D từ ánh nắng mặt tời tốt hơn, cải thiện trí nhớ...
Top 7 công dụng của yến sào đối với người lớn tuổi
Yến sào phù hợp với mọi đối tượng từ trẻ em, phụ nữ mang thai, nữ giới, nam giới và người lớn tuổi.
Khi càng lớn tuổi các chức năng trong cơ thể càng suy giảm, vì vậy người già cần được bổ sung yến sào để cung cấp các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể. Dưới đây là một số công dụng của yến sào đối với người lớn tuổi:
Làm chậm quá trình lão hóa
Yến sào có chứa các chất dinh dưỡng, các axit amin, các nguyên tố vi lượng, protein và chất chống oxy hóa. Đặc biệt, yến sào chứa Se - giúp thúc đẩy hoạt tính của enzyme chống oxy hóa. Do đó, người lớn tuổi bổ sung đúng cách và đúng liều lượng sẽ giúp người lớn tuổi duy trì sự dẻo dai và phòng ngừa lão hóa.
Tăng cường sức đề kháng
Các chức năng trong cơ thể người già ngày càng suy giảm, hệ miễn dịch cũng không ngoại lệ. Do đó, cung cấp yến sào cho người lớn tuổi để tăng sức đề kháng.
Trong yến sào có chứa 50- 60 % protein: Protein là chất rất quan trọng cho quá trình sinh trưởng, tạo năng lượng cho cơ thể, tái tạo và phát triển các mô, nâng cao đề kháng...Yến sào còn có tác dụng thúc đẩy nhanh việc tái tạo ra tế bào bạch cầu B, sản sinh các kháng thể. Ngoài ra, yến sào giúp sức khỏe hồi phục và tăng sức đề kháng tốt hơn.
Tăng cường trí nhớ
Yến sào có chứa mangan, axit amin, đồng, kẽm...hỗ trợ người lớn tuổi có giấc ngủ ngon hơn, ổn định thần kinh.
Ngoài ra, yến sào còn chứa hàm lượng sắt, galactose, fucose giúp phòng ngừa thiếu máu não, từ đó giúp cải thiện trí nhớ ở người lớn tuổi.
Giúp ổn định lượng đường trong máu
Leucine và isoleucine là 2 loại axit amin có trong yến sào, 2 chất này hỗ trợ ngừa tăng đường huyết đột ngột và kiểm soát lượng đường trong máu.
Ngoài ra, chất phenylalanine giúp hình thành hemoglobin, giúp bổ máu và tăng cường hồng cầu, vì vậy bổ sung yến sào cũng hỗ trợ người đái tháo đường kiểm soát lượng đường trong máu.
Giúp hồi phục sức khỏe sau khi ốm
Khi lớn tuổi, thì tốc độ lão hóa sẽ diễn ra nhanh hơn, vì vậy, người lớn tuổi khi bị bệnh thì việc hồi phục thường sẽ lâu hơn.
Người lớn tuổi nên cung cấp yến sào mỗi ngày, với liều lượng phù hợp để giúp cơ thể nhanh hồi phục sức khỏe. Ở trong yến sào có chứa hợp chất Axit Aspartic và Proline sẽ thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào, giúp vết thương nhanh lành.
Bạn có thể bổ sung yến sào vào thực đơn của mình để cải thiện tiêu hóa, đặc biệt người bị ốm đang cần hồi phục, người tiêu hóa kém...đều có thể sử dụng. Những người này khó hấp thu các chất dinh dưỡng nhưng lại rất cần tẩm bổ để hồi phục sức khỏe.
Đặc biệt, theo các chuyên gia dinh dưỡng, trong yến sào có chứa các nguyên tố quý hiếm và Cr. Những chất này có công dụng để thúc đẩy hệ tiêu hóa hấp thu chất dinh dưỡng cũng như tăng cường khả năng chuyển hóa. Nhờ vậy, yến sào giúp người bệnh nhanh hồi phục, ăn ngon hơn.
Có lợi cho xương khớp
Trong yến sào chứa hàm lượng phenylalanine và 0.76% canxi dồi dào, nó có tác dụng quan trọng trong việc giúp khung xương khỏe mạnh. Nhờ vậy ăn yến sào cũng hỗ trợ các vấn đề về xương khớp như viêm khớp, loãng xương...
Không những vậy, yến sào còn chứa 1.75% lysine hỗ trợ hồi phục sun bao khớp và tăng khả năng hấp thu canxi, glucosamine có công dụng phục hồi tổn thương và tái tạo ở sụn, giúp xương khớp hoạt động trơn tru.
Tốt cho tiêu hóa
Yến sào chứa nhiều dưỡng chất nhưng có hàm lượng chất béo lại rất thấp ( chỉ chiếm khoảng 0.67%). Yến sào là món ăn bổ dưỡng, thanh mát và dễ ăn, nó kích thích ăn uống ngon miệng hơn. Do đó, người lớn tuổi bổ sung yến sào còn giúp cải thiện hệ tiêu hóa.
Người lớn tuổi sử dụng bao nhiêu yến sào là hợp lý?
Như đã nói ở trên, người lớn tuổi sử dụng yến sào mang đến nhiều tác dụng tích cực cho sức khỏe, tuy nhiên dù tốt thì bạn cũng cần phải bổ sung đúng liều lượng, để cơ thể không bị quá tải. Cách tốt nhất là nên cho người lớn tuổi sử dụng đều đặn và chia thành nhiều bữa.
Có thể tham khảo: Sử dụng tối đa 6- 7g yến sào cho người lớn tuổi khỏe mạnh, 1 ngày sử dụng 2 lần, còn đối với người lớn tuổi đang điều trị bệnh chỉ dùng tối đa 5g yến sào/ngày. Ngoài ra, do tính chất đặc biệt ở người lớn tuổi nên cần tham khảo ý kiến bác sĩ để có liều lượng phù hợp với tình trạng sức khỏe của bản thân.
Có thể dùng yến sào khi vừa thức dậy hoặc trước khi đi ngủ khoảng 30- 60 phút.
Cách dùng yến sào cho người lớn tuổi
Người lớn tuổi bổ sung yến sào rất tốt tuy nhiên không phải ai cũng có thể dùng yến sào, ví dụ những người phong hàn, viêm nhiễm đường tiết niệu, tỳ vị hư, dễ bị phong nhiệt, cảm mạo, khó tiêu, ho nhiều đờm loãng, viêm phế quản cấp... không nên bổ sung yến sào.
Cách sử dụng và liều lượng phù hợp với người lớn tuổi là rất quan trọng, nó có thể mang thế nhiều tác dụng tích cực và không gây ra tác dụng phụ cho cơ thể, giúp hấp thu đầy đủ dưỡng chất, không gây lãng phí.
- Người lớn tuổi có thể dùng yến sào 2-3 lần/ tuần, dùng 5g/ lần
- Người lớn tuổi có sức khỏe yếu thì có thể dùng 7- 10g trong tháng thứ nhất, sang tháng thứ 2 nên cách 2 ngày dùng 1 lần, sang tháng thứ 3 trở đi có thể 3 ngày dùng 1 lần, dùng 10g yến.
Tuy nhiên, như đã nói bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ để có liều lượng phù hợp với bản thân, liều lượng trên đây mang tính tham khảo.
Nên dùng tổ yến tươi hay nước yến chưng sẵn cho người lớn tuổi?
Yến nguyên chất vẫn là phương án tốt nhất, vì nó chứa hàm lượng chất dinh dưỡng dồi dào, dễ chế biến thành các món ăn ngon, giúp người lớn tuổi dễ hấp thu hơn.
Tuy nhiên nếu bạn không có thời gian hay không biết cách sơ chế cũng như chế biến các món ăn từ yến sào thì bạn cũng có thể chọn yến chưng sẵn, tuy loại này hàm lượng yến thấp nhưng vẫn an toàn và tốt cho sức khỏe. Bạn nên chọn mua các sản phẩm yến chưng sẳn có uy tín, có các chứng nhận kiểm duyệt, để đảm bảo an toàn.
Cách chế biến yến sào bổ dưỡng và ngon nhất cho người lớn tuổi
Cháo tổ yến thịt bằm
Nguyên liệu:
- 20g yến tinh chế hoặc yến thô
- 1/2 chén gạo nếp
- 1/2 chén gạo tẻ
- 100g thịt heo xay
- Muối
- Tiêu
- Hạt nêm
- Hành lá cắt nhỏ
- Hành tím
Cách thực hiện:
- Cho yến tinh chế vào tô đổ nước sạch vào ngâm khoảng 30 phút, chờ cho yến nở đều, thì vớt để ráo. Còn đối với yến thô, thi bạn ngâm với nước 30 - 60 phút ( có thể ngâm lâu hơn tùy loai yến dày và cứng), yến nở thì đổ phần nước đó, cho phần nước sạch khác vào, dùng nhíp hoặc tay nhặt sạch hết các tạp chất, lông, rửa sạch lại và để ráo
- Cho gạo nếp và gạo tẻ vào nồi rang thơm, sau đó vo qua với nước, cho vào nồi đổ nước và hầm mềm
- Cho 1/2 thìa dầu ăn phi thơm với 1 củ hành tím băm, sau đó cho thịt heo vào xào, nêm 1 ít tiêu xay, 1/2 thìa nước mắm, 1/2 thìa hạt nêm
- Cho tổ yến vào thố chưng, chưng cách thủy khoảng 20 - 30 phút
- Khi cháo nhừ thì cho thịt bằm vào nấu thêm 5 phút, nêm 1 thìa muối, 1/2 thìa hạt nêm, nêm nếm cho vừa ăn rồi tắt bếp
- Múc cháo ra chén, cho hành lá và yến sào lên, thưởng thức ngay khi còn nóng.
Yến chưng táo đỏ và đông trùng hạ thảo
Thành phần những chất dinh dưỡng của tổ yến rất cao, có các chất vi lượng và đa lượng, trong tổ yến có 31 nguyên tố vi lượng như sắt, đồng, kẽm, canxi,... một số loại đường tốt cho cơ thể và 18 loại axit amin, các vi chất như Brom, Magan...
Khi dùng yến chưng với táo đỏ và đông trùng hạ thảo đều là những nguyên liệu bồi bổ sức khỏe rất tốt, đông trùng hạ thảo là một loại dược liệu quý, giúp tăng cường trí nhớ, tăng cường sức đề kháng, hệ miễn dịch...
Nguyên liệu:
- 5g yến tinh chế hoặc yến thô
- 1-2 con đông trùng hạ thảo
- 2 quả táo đỏ
- 10g hạt sen
- 2 lát gừng tươi
- 1 ít đường phèn ( tốt nhất thì không cần đường)
Cách thực hiện:
- Cho yến tinh chế vào tô đổ nước sạch vào ngâm khoảng 30 phút, chờ cho yến nở đều, thì vớt để ráo. Còn đối với yến thô, thi bạn ngâm với nước 30 - 60 phút ( có thể ngâm lâu hơn tùy loai yến dày và cứng), yến nở thì đổ phần nước đó, cho phần nước sạch khác vào, dùng nhíp hoặc tay nhặt sạch hết các tạp chất, lông, rửa sạch lại và để ráo
- Đông trùng hạ thảo mang rửa sạch và để ráo
- Hạt sen mang bỏ phần tim sen, để ráo
- Cho 300ml nước đun sôi, hầm chín hạt sen
- Cho yến vào thố chưng, lần lượt cho gừng tươi cắt sợi, táo đỏ, hạt sen, đông trùng hạ thảo vào, đổ nước ngập yến
- Cho vào nồi chưng cách thủy khoảng 20- 30 phút
- Cho hạt đường phèn vào, chưng thêm 5 phút thì tắt bếp
- Cho yến ra, thưởng thức.
Yến chưng tứ bảo
Nguyên liệu:
- 5g yến tinh chế hoặc yến thô
- 6 quả táo đỏ
- 2-3 miếng nhãn nhục
- 10g hạt sen
- 5g bạch quả
Cách thực hiện:
- Cho yến tinh chế vào tô đổ nước sạch vào ngâm khoảng 30 phút, chờ cho yến nở đều, thì vớt để ráo. Còn đối với yến thô, thi bạn ngâm với nước 30 - 60 phút ( có thể ngâm lâu hơn tùy loai yến dày và cứng), yến nở thì đổ phần nước đó, cho phần nước sạch khác vào, dùng nhíp hoặc tay nhặt sạch hết các tạp chất, lông, rửa sạch lại và để ráo
- Hạt sen mang bỏ phần tim sen, để ráo. Cho 300ml nước đun sôi, hầm chín hạt sen
- Khi hạt sen chín thì cho táo đỏ, bạch quả, nhãn nhục vào hầm nhỏ lửa cho nguyên liệu chín hết thì tắt bếp
- Cho yến vào thố chưng, chưng cách thủy khoảng 30 phút
- Sau đó cho bạch quả, hạt sen, bạch quả, nhãn nhục vào yến, chưng thêm 5 phút thì tắt bếp
- Cho yến ra và thưởng thức.
Lời kết
Yến sào mang đến nhiều công dụng cho sức khỏe người lớn tuổi, hy vọng bài này hữu ích cho bạn đọc.